.Το τέλος της Μεγάλης Βρετανίας;

Το κουτί της Πανδώρας φαίνεται πως ανοίγει η επικράτηση του Brexit στο δημοψήφισμα της Πέμπτης όχι μόνο για την ΕΕ αλλά και για την ίδια τη Μεγάλη Βρετανία, θέτοντας την ίδια την υπόστασή της σε τεντωμένο σκοινί.

Το γαϊτανακι ξεκίνησε η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον η οποία στις πρώτες της δηλώσεις για το αποτέλεσμα υπογράμμισε με νόημα ότι οι Σκωτσέζοι βλέπουν το μέλλον τους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Η ψηφοφορία εδώ καθιστά σαφές ότι οι Σκωτζέζοι βλέπουν το μέλλον τους στους κόλπους της ΕΕ», δήλωσε η Στέρτζον.
«Αναμένουμε το τελικό αποτέλεσμα από όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά η Σκωτία μίλησε και μίλησε αποφασιστικά», σημειώνει σε ανακοίνωσή της επαναφέροντας εμμέσως την ανάγκη για διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος σχετικά με την απόσχιση της Σκωτίας από τη Μεγάλη Βρετανία.

Από το μέτωπο της Ιρλανδίας, λάδι στη φωτιά έριξαν και οι δηλώσεις του προέδρου του Σιν Φέιν, Τζέρι Ανταμς πως η βρετανική ψήφος υπέρ του Brexit «ενισχύει την υπόθεση» του δημοψηφίσματος για μία ενωμένη Ιρλανδία.

Παράλληλα αναμένεται η αντίδραση του πρωθυπουργού της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον καθώς δεν αποκλείεται η παραίτησή του, παρά την έκκληση δεκάδων ευρωσκεπτικιστών βουλευτών των Τόρις να παραμείνει.

Αναταραχή επικρατεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο όμως. Ενδεικτικό είναι το tweet από το Γερμανικό υπουργείο εξωτερικών με την δήλωση του επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας, Φράνκ Βάλτερ Στάινμαγιερ: «Τα πρωινά νέα από την Μεγάλη Βρετανία είναι στ’ αλήθεια λυπηρά. Είναι μια θλιμένη μέρα για την Ευρώπη και για το Ηνωμένο Βασίλειο» γράφει.

Η Μεγάλη Βρετανία στέκεται μετά την απόφαση για Brexit ενώπιον μιας δύσκολης οικονομικής αποστολής, δήλωσε πριν από λίγο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς σε εκπομπή των δημόσιων καναλιών της γερμανικής τηλεόρασης ARD και ZDF.

«Η χώρα βρίσκεται ενώπιον μιας φάσης ανασφάλειας. Τώρα πρέπει η ΕΕ να αναλύσει την κατάσταση με νηφαλιότητα», πρόσθεσε ο κ. Σουλτς.

Παράλληλα, στις 10:00 (ώρα Ελλάδας) έχει προγραμματιστεί έκτακτη σύσκεψη στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και του πρωθυπουργού της Ολλανδίας, της χώρας που ασκεί αυτό το εξάμηνο την προεδρία της Ε.Ε. Μαρκ Ρούτε.

Στην Καγκελαρία έχει μεταβεί ήδη η ‘Ανγκελα Μέρκελ, η οποία, σύμφωνα με τα γερμανικά ΜΜΕ πραγματοποιεί ήδη «πυρετώδεις τηλεφωνικές επαφές» με ευρωπαίους ηγέτες και κορυφαίους παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα προγραμματισμό, τη Δευτέρα θα συναντηθεί στο Βερολίνο με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, δεν αποκλείεται ωστόσο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος να επισπεύσει τις διαδικασίες. Οι μελλοντικές εξελίξεις αναμένεται πάντως να απασχολήσουν και την συνάντηση των ηγεσιών του Χριστιανοδημοκρατών(CDU) και των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) που θα πραγματοποιηθεί εντός της ημέρας στο Πότσνταμ.

Από το Παρίσι, ο υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Μαρκ Ερό κάλεσε την Ευρώπη «να αντιδράσει για να ξαναβρεί την εμπιστοσύνη των λαών». «Η Ευρώπη συνεχίζει, αλλά οφείλει να αντιδράσει να καναβρεί στην εμπιστοσύνη των λαών. Είναι επείγον», έγραψε ο Ερό στο Τwitter εκφράζοντας «τη θλίψη του για το Ηνωμένο Βασίλειο».

Αντίδραση υπήρξε και από την Μαρίν Λε Πεν για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Μεγάλης Βρετανία, θέτοντας θέμα Frexit, δηλαδή αποχώρησης και της Γαλλίας από την Ε.Ε. «Νίκη της Δημοκρατίας! Όπως έχω ζητήσει εδώ και χρόνια, πρέπει τώρα να γίνει το ίδιο δημοψήφισμα και στη Γαλλία και σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

.Brexit: Το πιο πολύπλοκο διαζύγιο του κόσμου αρχίζει

Υπάρχουν γενικές κατευθυντήριες γραμμές για το πώς θα προχωρήσει το "διαζύγιο", αλλά η διαπραγμάτευση θα περιλαμβάνει μεγάλο βαθμό αυτοσχεδιασμού. Οι εκτιμήσεις για το πόσος καιρός θα χρειαστεί κυμαίνονται από δύο χρόνια ως μια δεκαετία ή και περισσότερο. Για τους αξιωματούχους που εμπλέκονται, είναι ένα νομικό και πολιτικό βήμα στο άγνωστο. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε: "Αντιμετωπίζουμε ένα εκατομμύριο τρελές ερωτήσεις και δεν θα έχουμε τις απαντήσεις σύντομα".

Ο στόχος είναι να χαλαρώσει η 43χρονη ένταξη της Βρετανίας στην ένωση, να αποκωδικοποιηθεί και διακοπεί η κληρονομιά της κοινής κυριαρχίας και στη συνέχεια να επανασχηματιστεί η μεγαλύτερη ενιαία αγορά στη γη.

Τρία βασικά ζητήματα προκύπτουν. Επί της ουσίας, ποιες πολιτικές και εμπορικές ρυθμίσεις θα ζητήσει η Βρετανία του Brexit και θα τις δεχτεί η ΕΕ; Στην πράξη, θα επιτευχθεί η συμφωνία εξόδου - το διαζύγιο και η διακοπή των παλιών υποχρεώσεων- ταυτόχρονα ως μια εμπορική συμφωνία που θα καλύπτει το εμπόριο μετά το Brexit; Και αν όχι, είναι δυνατή μια μεταβατική περίοδος για να εξασφαλιστεί μια ομαλή προσγείωση;

Σε όλη την ήπειρο, οι αγορές, οι αξιωματούχοι, οι πρόεδροι και οι πρωθυπουργοί γνωρίζουν ότι η Βρετανία και οι πρώην εταίροι της στην ΕΕ εισέρχονται σε ένα δυνητικά επικίνδυνο πολιτικό ταξίδι, προχωρώντας σε μεγάλο βαθμό στο σκοτάδι. "Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει ένα συναισθηματικό τρενάκι του τρόμου σε όλη την Ευρώπη, με απώτερες συνέπειες που είναι αδύνατον να προβλεφθούν", δήλωσε ο Τζον Μπρούτον, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας.

Η διαδικασία: Eπιλογές, αλλά καμία καθορισμένη πορεία

Για να ηρεμήσουν την κατάσταση αμέσως μετά, οι ηγέτες της ΕΕ θα θέλουν να δείξουν ότι υπάρχει ένας έγκαιρος και ομαλός τρόπος χωρισμού. Σε περίπτωση που θα υπερίσχυε η αποχώρηση, ο υπουργός οικονομίας της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα στείλουν αμέσως "ένα πολύ αυστηρό μήνυμα και χρονοδιάγραμμα" για Brexit. "Προς το συμφέρον της ΕΕ, δεν μπορούμε να αφήσουμε κανένα περιθώριο αμφιβολίας ή να αφήσουμε να περάσει πάρα πολύς χρόνος" είπε στη Le Monde.

Δικηγόροι στο Whitehall και στις Βρυξέλλες βλέπουν δύο ξεχωριστές διαδρομές. Η πρώτη αφορά το άρθρο 50 των Συνθηκών της ΕΕ - τη λεγόμενη "ρήτρα εξόδου"- η οποία καθορίζει μια ανανεώσιμη προθεσμία δύο ετών αν μία χώρα φύγει. Ένα δεύτερο κομμάτι αφορά τις ρυθμίσεις για τις μελλοντικές σχέσεις, από το εμπόριο ως τη συνεργασία για την επιβολή ασφάλειας ή νόμου. Αυτή είναι μια πιο σύνθετη διαπραγμάτευση και, αφού συμφωνηθεί, πιο δύσκολο να επικυρωθεί. Απαιτεί ομοφωνία και έγκριση από περισσότερα από 30 ευρωπαϊκά, εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια, ενδεχομένως μετά από εθνικά δημοψηφίσματα.

Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Η μία είναι να επιχειρήσουν το διαζύγιο υπό τους βρετανικούς όρους. Η εκστρατεία υπέρ της αποχώρησης έχει παρουσιάσει τα σχέδιά της να νομοθετήσει στη Βουλή των Κοινοτήτων για να καταργήσει αμέσως κάποιες υποχρεώσεις προς την ΕΕ, καθυστερώντας την επίκληση της ρήτρας του άρθρου 50 του "διαζυγίου" για να στερήσει από την ΕΕ την εκμετάλλευση του χρόνου.

Οποιεσδήποτε μονομερείς ενέργειες θα αυξήσουν σοβαρά τις εντάσεις με την ΕΕ. Οι Βρυξέλλες εξετάζουν επιλογές για να ανταποδώσουν, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των προνομίων που απολαμβάνουν οι βρετανικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς. Ο σερ Αντριου Καν, πρώην επικεφαλής Εμπορίου και Επενδύσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, του σώματος για την προώθηση του εμπορίου της Βρετανίας, δήλωσε: "Οι μονομερείς ενέργειες θα οδηγήσουν σε νομική αβεβαιότητα και θα διακινδυνεύσουν μια εκδικητική ανταπόκριση από τους άλλους. Θα μπορούσαμε να ολισθήσουμε στο πραγματικό χάος".

Οι πολιτικές επιλογές - μια αναμονή για τις απαντήσεις

Σύμφωνα με το νόμο, τίποτα δεν θα αλλάξει ριζικά για τις βρετανικές εταιρείες μέσα στις επόμενες εβδομάδες, μήνες, ίσως και για χρόνια. Η επίσημη ρήξη με την ΕΕ απέχει πολύ ακόμα. Αλλά η Βρετανία θα οδηγηθεί σε πολιτική αναταραχή, καθώς θα καθορίζεται η τύχη του Ντέιβιντ Κάμερον και της κυβέρνησής του. Ένας προεκλογικός αγώνας για την ηγεσία των Συντηρητικών πιθανόν να διαρκέσει αρκετούς μήνες, μέχρι να διοριστεί νέος πρωθυπουργός. 

Δεν μπορούν να αποκλειστούν και οι πρόωρες γενικές εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι μια σημαντική καθυστέρηση είναι πιθανή. Οι τεχνικές εργασίες θα αρχίσουν σε επίπεδο αξιωματούχων την Παρασκευή. Αλλά καμία σοβαρή διαπραγμάτευση δεν μπορεί να αρχίσει έως ότου η Βρετανία αποφασίσει πώς θέλει να πραγματοποιήσει το διαζύγιο, και ποιες ρυθμίσεις θα ζητήσει μετά την έξοδο. Η Βουλή των Κοινοτήτων θα έχει επίσης λόγο για οποιαδήποτε εντολή, για να διαπραγματευτεί το Brexit.

Οι υπερασπιστές της αποχώρησης, όπως ο Μάικλ Γκόουβ και ο Μπόρις Τζόνσον έχουν υποστηρίξει την αποχώρηση από την ενιαία αγορά συνολικά και τη διαπραγμάτευση μιας κατά παραγγελία εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ. Ορισμένοι βουλευτές των Εργατικών έχουν δηλώσει ότι θα αγωνιστούν για να παραμείνουν στην ενιαία αγορά ως μη μέλος της ΕΕ, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται την αποδοχή υποχρεώσεων σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία και τους λογαριασμούς του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι περισσότεροι βουλευτές στη Βουλή των Κοινοτήτων υποστήριξαν την παραμονή στο δημοψήφισμα. Ενώ η διαμάχη αυτή θα συνεχιστεί το 2016 και ενδεχομένως και πιο πολύ, η Ευρώπη θα περιμένει υπομονετικά.

"Δεν θα υπάρξει χρόνος για ρομαντικά οράματα. Το στρατόπεδο της αποχώρησης θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα μάλλον γρήγορα", έγραψε ο Έινταμ Λαζόφσκι, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Westminster. "Παρά το γεγονός ότι οι δύο πλευρές έχουν πολλά να χάσουν, θα είναι μία χώρα εναντίον 27. Δεν θα είναι σαν να φεύγει η ΕΕ από το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά το αντίθετο".

Το συμπέρασμα, η μετάβαση και ο κίνδυνος μιας ανώμαλης προσγείωσης

Ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς κινδύνους είναι μια μακρά αναμονή μεταξύ της εξόδου της Βρετανίας και των νέων εμπορικών συμφωνιών. Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσε ότι η ακύρωση των υποχρεώσεων της Συνθήκης θα είναι "σχετικά εύκολη" και θα διαρκέσει περίπου δύο χρόνια. Αυτό θα διευθετήσει εκκρεμείς λογαριασμούς από τα σχέδια του προϋπολογισμού και των δαπανών, τα δικαιώματα κληρονομιάς των ομογενών σε όλη την ΕΕ και στη Βρετανία, και την αποχώρηση των Βρετανών υπηκόων από θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Αλλά, πρόσθεσε ότι θα ήταν "πολύ πιο δύσκολο" να διαπραγματευτούν μια νέα σχέση. Ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια "χωρίς καμία εγγύηση επιτυχίας". Η Γαλλία και η Γερμανία είναι ανοικτές για την έναρξη τέτοιων εμπορικών συνομιλιών παράλληλα με τις συνομιλίες του διαζυγίου, αλλά δεν είναι διατεθειμένες να δώσουν καμία εγγύηση ότι οι δύο συμφωνίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν ταχέως ταυτόχρονα - το ιδανικό σενάριο για τη Βρετανία.

"Θα υπάρξει ένα κενό", είπε ένας διπλωμάτης που συμμετέχει άμεσα στον σχεδιασμό. "Είναι αδιανόητο μια εμπορική συμφωνία να τεθεί σε ισχύ μετά από δύο χρόνια". Μια ανώμαλη προσγείωση θα σήμαινε ότι η Βρετανία θα συνεχίζει να βασίζεται σε βασικούς όρους των συναλλαγών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, χωρίς προνομιακή πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές για τις εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου. Μια πιο ήπια μετάβαση θα μπορούσε να ρυθμιστεί, αλλά θα απαιτηθεί η συμφωνία και των 28 μελών. Αν, για παράδειγμα, τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφωνήσουν γρήγορα μια εμπορική συμφωνία, θα μπορούσε να εφαρμοστεί προσωρινά, ενώ η χρονοβόρα και απρόβλεπτη διαδικασία της κύρωσης θα αρχίζει σε εθνικό επίπεδο.

Μια άλλη επιλογή είναι να επανέλθουν προσωρινά σε ένα καθιερωμένο μοντέλο - όπως αυτό της Νορβηγίας- για να δώσουν στη Βρετανία πλήρη πρόσβαση στην ενιαία αγορά, ενώ θα προωθείται η νέα εμπορική συμφωνία. Αυτό μπορεί να είναι αδύνατο για μια κυβέρνηση υπέρ του Brexit: για αρκετά χρόνια θα ζει με τους κανόνες της ΕΕ που δεν μπορεί να επηρεάσει, θα πληρώνει τα τέλη του προϋπολογισμού της ΕΕ και θα αποδεχθεί την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων - πολλά από τα πράγματα που πολλοί ψηφοφόροι απέρριψαν στο δημοψήφισμα.

Οι υποστηρικτές της αποχώρησης, που επικράτησε, αισιοδοξούν ότι η κοινή λογική θα επικρατήσει τελικά. Ο Ντάνιελ Χάναν, ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του Brexit, τόνισε σε συνέντευξή του στο Euromoney το παράδειγμα της ιρλανδικής απόσχισης και την αιματηρή γέννηση και τα επακόλουθά της. "Και όμως, να 'μαστε ξανά, σχεδόν 100 χρόνια μετά. Εξακολουθούμε να έχουμε μία κοινή ελεύθερη ζώνη κυκλοφορίας, κοινές αξιώσεις για την κοινωνική ασφάλιση, κοινά δικαιώματα ψήφου, επειδή δεν ταιριάζει σε κανένα κόμμα να διαλύσει τη συμφωνία", είπε.

Οι σκεπτικιστές πιστεύουν οι πολιτικοί οιωνοί είναι λιγότερο ευοίωνοι. Ο Γκόρντον Μπάιναϊ, ο πρώην πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, δήλωσε: "Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες αλλαγής ώστε να υποθέσουμε με σαφήνεια, αλλά η λογική της πολιτικής θα είναι μια πικρή, άσχημη και τεχνικά μη βέλτιστη λύση".

.Ο Τσίπρας «έσπρωξε» την Ευρώπη προς την… ακροδεξιά!

Μια ιστορία θα σας διηγηθώ σήμερα:

Πριν από τέσσερα χρόνια ακριβώς, τέλη Ιουνίου του 2012, όταν ορκιζόταν η κυβέρνηση Σαμαρά, βρήκα ένα παλιό γνωστό μου, που βρισκόταν τότε στον «πολύ στενό πυρήνα» του Σαμαρά.

Επειδή ήμασταν γνωστοί από παλιά, είχα το θάρρος και τον ρώτησα:

- Η κατάσταση που περιλαμβάνετε είναι χάλια. Νομίζεις ότι θα τα καταφέρετε; Ή θα σας «σκάσει στα χέρια» η χρεοκοπία;

Κι εκείνος, επειδή με ήξερε από χρόνια, είχε το θάρρος και μου εκμυστηρεύτηκε:

- Η κατάσταση μέσα στην Ελλάδα είναι μόνο ο μισός μας «πονοκέφαλος». Επειδή διαπραγματευθήκαμε σχεδόν από την αρχή το Μνημόνιο, κι επειδή είχαμε εγκαίρως δει τις αδυναμίες του και το αλλάξαμε σε πολλά σημεία που είχε πρόβλημα, αυτό που τώρα έχουμε μπορούμε να το «βγάλουμε» πέρα: Και να αποφύγουμε τη χρεοκοπία και να πιάσουμε τους στόχους μας και να βγούμε και στην ανάκαμψη.

- Πότε τα βλέπεις αυτά; τον ρώτησα…

- Μέχρι τα τέλη του 2014 το πολύ, μου απάντησε…

Δεν τον πολύ-πίστεψα τότε, για να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας. Αλλά βγήκε απόλυτα αληθινός, εδώ που τα λέμε…

- Μακάρι του είπα, αλλά αν είναι έτσι τότε δεν πρέπει να ανησυχείς…

Κι εκείνος μου απάντησε με κάτι που τότε δεν του έδωσα και πολύ σημασία, και τώρα μόλις αρχίζω να το καταλαβαίνω…

- Τη χρεοκοπία θα την αποφύγουμε! Αλλά αυτό που μας ανησυχεί περισσότερο - αληθινός «πονοκέφαλος» - είναι άλλο πράγμα…

- Και τι άλλο μπορεί να σας ανησυχεί; τον ρώτησα…

- Αν θα προλάβουμε, μου απάντησε κοφτά.

- Να προλάβετε τι ακριβώς;

Δίστασε λίγο κι ύστερα μου το… «ξεφούρνισε»:

- Στην Ευρώπη θα υπάρξουν προβλήματα! Όχι κατ’ ανάγκην αξεπέραστα, αλλά πολύ σοβαρά. Σαν τίποτε που έχουμε δει ως τώρα…

- Πότε το περιμένεις αυτό; τον ρώτησα.

- Δεν ξέρω, κανείς δεν ξέρει ακριβώς, αλλά μέσα στα επόμενα τέσσερα-πέντε χρόνια, κάτι σοβαρό θα γίνει…

- Και λοιπόν; Τον ρώτησα.

- Όλο το «μυστικό» μου λέει, είναι να μην προκληθεί η κρίση στην Ευρώπη εξ αιτίας μας και να μην ξεσπάσει ενόσω εμείς θα είμαστε ακόμα στη δική μας κρίση.

Δηλαδή κανείς να μη μπορεί να «φορτώσει» την Ευρωπαϊκή κρίση σε μας και εμείς να έχουμε προλάβει να βγούμε από τα Μνημόνια στο μεταξύ…

- Γιατί το λες αυτό; Tον ξαναρώτησα.

- Γιατί, αν εμείς έχουμε ανακτήσει ως τότε δύο πράγματα: Πρόσβαση στις διεθνείς αγορές (δηλαδή δεν χρειαζόμαστε πια τον «αναγκαστικό δανεισμό» των εταίρων μας) και σημαντικό μέρος της ανταγωνιστικότητάς μας (κι είμαστε σε σταθερή πορεία ανάπτυξης), τότε ό,τι κι αν γίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα είμαστε σχετικά «ασφαλείς» πια...

Αν η Ευρώπη ξεπεράσει ως τότε τη δική της κρίση οριστικά κι εμείς έχουμε γυρίσει στην ανάπτυξη και στην κανονικότητα, τότε θα μας «τραβήξει» προς τα πάνω.

Αν, αντίθετα, στα επόμενα 4 χρόνια ξεσπάσει μια σοβαρή κρίση στην Ευρώπη από άλλη αιτία, αλλά εμείς έχουμε ξεπεράσει τη δική μας, τότε όλα τα κράτη μέλη θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα, αλλά εμείς δεν θα είμαστε πιο ευάλωτοι από άλλους και θα τα καταφέρουμε…

Το πρόβλημα είναι να μην σκάσει η κρίση στην Ευρώπη ΠΡΙΝ καταφέρουμε να ορθοποδήσουμε εμείς! Και το κυριότερο: Να μην αποδώσουν οι πιο «στενόμυαλοι» από τους Ευρωπαίους τη δική τους κρίση (που έχει πολύ βαθύτερα αίτια) σε «αφορμές» που έδωσε η Ελλάδα...

Γιατί τότε εμείς θα βρεθούμε σε πολύ χειρότερη θέση, απομονωμένοι απ’ όλους τους εταίρους μας, και πολύ πιο ευάλωτοι απ’ αυτούς…

Να σημειώσω πως τότε (καλοκαίρι του 2012) ήταν η εποχή που ο Wolfgang Munchau από τους πιο τακτικούς αρθρογράφους της Financial Times (και φίλος του Βαρουφάκη, όπως αποδείχθηκε αργότερα!) έβαζε τότε … «στοίχημα» δημόσια, ότι λόγω της Ελληνικής κρίσης το ευρώ δεν θα υπήρχε ως τα τέλη της χρονιάς εκείνης (2012)!

Η Ελλάδα, όχι απλώς θα έχει επιστρέψει στη δραχμή, αλλά θα έχει προκαλέσει τη διάλυση του ευρώ…

Ο Munchau έχασε το στοίχημα τότε! Αλλά ο σπόρος της κρίσης υπήρχε. Απλά εκδηλώθηκε πολύ μετά, με τρόπο που ούτε ο ίδιος ούτε άλλος κανείς μπορούσε να προβλέψει…

Στο μεταξύ όμως, η Ελλάδα στα τέλη του 2014 είχε βγει στην ανάπτυξη, είχε προχωρήσει τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις, είχε πιάσει του στόχους, επιτύγχανε για δεύτερη κατά σειρά χρονιά πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ όλοι προεξοφλούσαν τότε ταχύρρυθμη ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια (2015 και 2016)…

Το Νοέμβριο του 2014 οι δανειστές συμφώνησαν ότι μπορούσε να βγει από το Μνημόνιο ένα χρόνο και πλέον νωρίτερα απ’ ό,τι προέβλεπε το (τότε) Μνημόνιο, ενώ το χρέος της θεωρείτο τότε (ακόμα και από το ΔΝΤ) απολύτως «βιώσιμο» και θα της έδιναν για ένα χρόνο μια «πιστοληπτική γραμμή στήριξης», για να μπορεί να δανείζεται άνετα από τις αγορές, χωρίς να ανησυχεί από εξωγενείς «διαταραχές».

Το «στοίχημα του Σαμαρά», έμοιαζε να έχει κερδηθεί τότε: Η Ελλάδα έβγαινε από την δική της κρίση (και από το «στόχαστρο» των εταίρων της), πριν προλάβει να συμβεί κάποια «στραβή», κάτι αληθινά «έκρυθμο» στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Κι ύστερα ήλθε ο Τσίπρας και τα γύρισε όλα… «τούμπα»!

Ενώ ο Σαμαράς μας έβγαζε από την κρίση κι από τα Μνημόνια και μας έβαζε στην ανάπτυξη, ήλθε ο Τσίπρας και έκανε το… ανάποδο:

Μας ξανάφερε στην κρίση, μας επανέφερε την ύφεση, λόγω των χειρισμών του το χρέος μας κατέστη ΜΗ βιώσιμο (κατά ομολογία του ΔΝΤ πλέον), οπότε ξεχάστε την έξοδο στις αγορές: Μας ξανάβαλε στα Μνημόνια!

Εκεί που βγαίναμε από το «νοσοκομείο», μας ξανάβαλε στην… «εντατική»!

Και σαν να μην έφτανε αυτό, άνοιξε τα σύνορα (που είχε καταφέρει και τα έλεγχε ο Σαμαράς πριν), έφερε ένα «τσουνάμι» ενός εκατομμυρίου λαθρομεταναστών και προσφύγων, μας έκλεισαν τα βόρια σύνορα οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι εταίροι μας (αρκετά αποτελεσματικά), αναγκάστηκε να έλθει το ΝΑΤΟ να φυλάει τα ανατολικά μας σύνορά (διόλου αποτελεσματικά) και το πιο σημαντικό: Η αθρόα εισροή λαθρομεταναστών μέσω Ελλάδος, προκάλεσε μια σειρά από αντιδράσεις σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Το μεταναστευτικό έγινε η «θρυαλλίδα» για αντί-ευρωπαϊκή στροφή ευρύτατων στρωμάτων στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Τα πολύνεκρα χτυπήματα των τζιχαντιστών στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες, (που τα «φόρτωσαν» κι αυτά στην Ελλάδα - εντελώς άδικα, αλλά όχι χωρίς καμιά ευθύνη από την κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου), οδήγησαν σε κύμα αμφισβήτησης του Ευρωπαϊκού «πρότζεκτ» σε όλες τις χώρες μέσα σε λίγους μόλις μήνες.

Στις συνθήκες αυτές, το δημοψήφισμα της Βρετανίας που ως πριν λίγες εβδομάδες θεωρείτο ότι θα κερδηθεί άνετα από τους οπαδούς της «παραμονής» - με διαφορά 7 ως 10 μονάδων - γύρισε ανάποδα και πέρασε το Brexit!

Και όλοι πια αποδίδουν το αποτέλεσμα σε πολλά βαθύτερα αίτια, αλλά και σε μια βασική αφορμή: Τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν μέσα στην ίδια την Βρετανία, μία από τις πρώτες και πιο «πολυπολιτισμικές» κοινωνίες της Ευρώπη, λόγω του μεταναστευτικού. Το οποίο το χρεώνουν (καλώς ή κακώς) στους Έλληνες!

Έγινε λοιπόν, αυτό που φοβόταν ο φίλος μου το καλοκαίρι του 2012 και που η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αποφύγει και είχε αποτρέψει:

Ξέσπασε η μεγάλη Ευρωπαϊκή κρίση, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην «εντατική», απόλυτα εξαρτημένη από μιαν Ευρώπη που άλλες προτεραιότητες έχει πια, ενώ πολλοί φορτώνουν στην Ελλάδα την «υπαιτιότητα» της κρίσης.

Ό,τι χειρότερο μπορούσε να μας συμβεί, αυτή τη στιγμή…

Και τώρα… γαία πυρί μιχθείτω στην Ευρώπη!

Δεν είναι απλά ότι τα χρηματιστήρια πέφτουν παντού στον κόσμο…

Αυτό πια είναι το λιγότερο…

- Είναι που η Σκωτία και η Βόρειος Ιρλανδία θέλουν να αποσχιστούν πια από την Βρετανία και να παραμείνουν μέρος της Ευρώπης.

- Και ταυτόχρονα πληθαίνουν οι φωνές για αντίστοιχα δημοψηφίσματα στην Ολλανδία και στην Γαλλία και αλλού, από ακροδεξιά κινήματα που θέλουν να φύγουν οι χώρες τους από την Ευρώπη, ακολουθώντας το παράδειγμα της Βρετανίας.

- Και στην Ισπανία, οι Καταλανοί που θέλουν κι εκείνοι να αποσχιστούν από τη Μαδρίτη, παίρνουν τα πάνω τους: Αν δεχθείτε στην Ευρώπη τους Σκωτσέζους που θέλουν να φύγουν από τη Βρετανία οφείλεται να δεχθείτε κι εμάς, όταν θα αποσχιστούμε από την Ισπανία…

- Και στην Γαλλία ανεβαίνει η ακροδεξιά Λεπέν, ενώ στην Ιταλία ανεβαίνει ο λαϊκιστής Πέπε Γκρίλο...

- Και οι Πολωνοί τρέχουν κι εκείνοι να τα βρουν με τις άλλες «κεντροευρωπαϊκές» χώρες του Βιζεγκραντ, που έχουν ως τώρα κρατήσει έντονα ανθελληνική στάση σε όλα τα ζητήματα.

- Και στην ίδια τη Γερμανία υπό την πίεση και του ακροδεξιού AfD, το κυβερνών Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα κάνει όλο και πιο φανερή την στροφή του στα δεξιότερα.

- Ενώ το περιβόητο «σχέδιο Σόϊμπλε» για ένα στενότερο και πιο συμπαγές ευρώ (χωρίς Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία εννοείται) και για μικρότερη αλλά πιο ενιαία «Ένωση μέσα στην Ένωση», έχει πια μιαν αναπάντεχη καιμοναδική ευκαιρία να γίνει πραγματικότητα!

Δηλαδή, συμβαίνουν όσα αποτελούσαν εδώ και καιρό τους χειρότερους εφιάλτες μας.

- Ο Τσίπρας δεν κατάφερε πολλά πράγματα. Κατάφερε όμως να στρέψει την Ευρώπη όχι στα αριστερά, αλλά στα «δεξιά»!

- Κατάφερε, όχι να επιβάλει την «αλληλεγγύη» στην Ευρώπη, αλλά το ανάποδο: Να προκαλέσει διαλυτικές και αποσχιστικές τάσεις παντού στην Ευρώπη!

- Κατάφερε, όχι να φέρει την Ελλάδα «στο επίκεντρο», αλλά να οδηγήσει την Ελλάδα στο περιθώριο και το ανάθεμα.

Και περιμένει τώρα, πως μέσα στα νέα εφιαλτικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν και μέσα στους νέους πολύ δυσμενείς συσχετισμούς που προέκυψαν θα πάρει… «κούρεμα» του Ελληνικού χρέους από τα Ευρωπαϊκά κοινοβούλια.

Τώρα «μνημονεύουν» τον Τσίπρα μόνο με δηλητηριώδη ειρωνεία στην Ευρώπη. Όπως ανέφεραν κάποιοι:

- Ας πάει να ρωτήσει ο δόλιος ο Κάμερον τον Τσίπρα, πώς ένα ΌΧΙ σε δημοψήφισμα μπορεί να μετατραπεί σε… ΝΑΙ!

Αλλά η Βρετανία είναι σοβαρή δημοκρατία, συμπληρώνουν.

Τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε όλοι μας, ακόμα και πολλοί από όσους ψήφισαν Τσίπρα πέρσι, την τεράστια ζημιά που έκανε στην Ελλάδα τους τελευταίους 16 μήνες.

Ποτέ άλλοτε, εκλεγμένος ηγέτης δεν κατάφερε να κάνει τόσο τεράστια ζημιά στη χώρα του μέσα σε τόσο λίγο χρόνο.

Μοιραίος άνθρωπος, πραγματικά.