.Η Ευρώπη μπροστά σε ιστορικό σταυροδρόμι

Α​​υτό που ζει σήμερα η Ευρώπη μοιάζει με τις μεγάλες κρίσεις της Ιστορίας, που συμβαίνουν κάθε 50-60 χρόνια. Δεν είναι, δηλαδή, απλή υπόθεση. Οποιος έχει διαβάσει Ιστορία μπορεί να ακούσει τη βοή τεκτονικών αλλαγών και μετακινήσεων που έρχονται.

Η Ευρώπη γερνάει, κυριολεκτικά. Οι εκτιμήσεις των πλέον έγκυρων διεθνών οργανισμών, όπως θα διαβάσετε και σε άλλη σελίδα της «Κ» σήμερα, είναι ότι ο πληθυσμός της θα μειωθεί από τα 450 εκατομμύρια σε 310 το 2050. Το νούμερο και η εκτίμηση είναι συγκλονιστικά.

Η Γηραιά Ηπειρος και ιδιαιτέρως χώρες όπως η Γερμανία χρειάζονται επειγόντως «νέο αίμα» για να ισορροπήσουν τη δημογραφική αυτή εξέλιξη. Το έχουν επίσης ανάγκη γιατί τους λείπουν εργατικά χέρια, αλλά και εκπαιδευμένο προσωπικό. Θα μπορούσε, συνεπώς, η κρίση στη Συρία και στην υπόλοιπη Μέση Ανατολή να αποδειχθεί θεόσταλτη ευκαιρία. Δεν είναι, όμως, τόσο απλό το ζήτημα, γιατί, όπως έγραφε πρόσφατα στο περιοδικό Foreign Affairs ο Αλεξάντερ Μπετς, υπάρχει και ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»...

Η Ευρώπη φοβάται το Ισλάμ και δεν θέλει να ενσωματώσει μεγάλους μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Σίγουρα δεν είναι έτοιμη να το κάνει. Για κάποιους οι ατελείωτες ουρές μουσουλμάνων προσφύγων είναι περίπου σαν να βλέπουν για δεύτερη φορά τους Οθωμανούς στις πύλες της Βιέννης.

Η Αγκελα Μέρκελ τόλμησε, για πρώτη ίσως φορά, να πάει κόντρα στο ρεύμα όταν δήλωσε πως οι πρόσφυγες είναι καλοδεχούμενοι στη Γερμανία. Μέχρι στιγμής, φαίνεται να το πληρώνει ακριβά. Η παρουσία χιλιάδων μουσουλμάνων προσφύγων στις γερμανικές πόλεις έχει ξυπνήσει όλα τα ξενοφοβικά στερεότυπα και τα ρήγματα ανάμεσα στον δυτικό τρόπο ζωής και το Ισλάμ. 

Ξαφνικά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού νιώθει ότι απειλείται. Οι συμπεριφορές ορισμένων προσφύγων σίγουρα δεν βοήθησαν στην κατάσταση και επέτειναν την αίσθηση της απειλής. Ταυτόχρονα, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι έχουν δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας, με συνέπεια κάθε μουσουλμάνος να εμφανίζεται περίπου ως ύποπτος.

Κανείς δεν μπορεί να μας πει πού θα καταλήξει αυτή η κρίση. Η Ευρώπη αποσταθεροποιείται πολιτικά και τα άκρα παίρνουν το πάνω χέρι. Τα σύνορα κλείνουν ή θα κλείσουν, αν δεν βρεθούν άμεσες λύσεις. Το ευρωπαϊκό φιλελεύθερο Κέντρο αποδυναμώνεται. Οι ευρωπαϊκές ελίτ μοιάζουν να τα έχουν χαμένα μπροστά στις ραγδαίες εξελίξεις.

Η Ευρώπη, όμως, δεν θα ξεφύγει από την πραγματικότητα. Είναι ανέφικτο στην εποχή μας να χτίσεις ξύλινα τείχη που θα τη διατηρήσουν ως ένα φαντασιακό χριστιανικό φρούριο. Από την άλλη είναι φανερό πως το Ισλάμ δεν είναι σε μεγάλο βαθμό συμβατό με τις ευρωπαϊκές αξίες και ότι υπάρχει πραγματική δυσκολία αφομοίωσης των μουσουλμάνων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Η Ευρώπη είτε θα λειτουργήσει όπως πάντα με μικρά βήματα, με συμβιβασμούς, αλλά σαν ένα μεγάλο χωνευτήρι αντιθέσεων και τριβών, είτε θα κάνει βήματα προς τα πίσω, καθώς μεμονωμένες χώρες θα μπαίνουν σε πορείες απομονωτισμού και εθνικισμού που θα διαλύσουν στο τέλος το ευρωπαϊκό πρότζεκτ. 

 ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ

.Η ηδονή της αγανάκτησης

Το πρόσωπο καταυγάζει απόλαυση και ηδονή: «Την Παρασκευή θα κατέβουμε στην Αθήνα». Ερώτηση κρίσιμη, ή ερώτηση κρίσεως, από τον δημοσιογράφο: «Θα φέρετε και τρακτέρ;». Απάντηση κλιμακούμενης ηδονής: «Και τρακτέρ θα φέρουμε, και μηχανήματα θα φέρουμε, και ψησταριές θα φέρουμε». Climax: «Ζητούμε από τον αθηναϊκό λαό να συμπαρασταθεί στον αγώνα μας για τα δίκαια αιτήματά μας». 

Το πρόσωπο εκπροσωπεί κάποιο μπλόκο - λήμμα που προσέφερε στο λεξικό της πολιτικής επιστήμης η σύγχρονη Ελλάς. Δεν είναι το μόνο: υπάρχουν και οι «αντιεξουσιαστές», οι «κουκουλοφόροι», οι «τοπικές κοινωνίες» και λοιπά κύτταρα της δημοκρατίας μας. Τα μπλόκα, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, εξελίσσονται με τα χρόνια. Παλιά ήταν το μπλόκο της Βιοκαρπέτ, κάτι σαν τον κόμβο της Ρενό στο πιο πολιτικοποιημένο. Σήμερα είναι τα μπλόκα της Νίκαιας και των Μαλγάρων. Τα Τέμπη παραμένουν σταθερά, όπως το ΚΚΕ και τα πρωτοσέλιδα του «Ριζοσπάστη».

Επανέρχομαι στο πρόσωπο. Τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά δεν έχουν τόση σημασία. Συνήθης μύσταξ, σύνηθες ξύρισμα ημερών και καθιερωμένο μπουφάν. Είναι χειμώνας και στα μπλόκα κάνει κρύο. Πόσοι δεν έχασαν τα πόδια τους από κρυοπαγήματα στην Πίνδο πολεμώντας τον Ιταλό κατακτητή. Και στα μπλόκα για τη ζωή τους πολεμάνε, δεν παραλείπουν να μας το θυμίζουν.

 Πόλεμος για την ελευθερία της πατρίδας, πόλεμος για το αφορολόγητο της πατρίδας, η ελληνική ψυχή παραμένει αδούλωτη, ακόμη κι όταν παίζει μπάσκετ. Σημασία στο πρόσωπο έχει η έκφρασή του. Η απόλαυση, η ηδονή που αισθάνεται επειδή μπορεί να κλείνει και να ανοίγει τον δρόμο όποτε το αποφασίσει το μπλόκο που εκπροσωπεί. Γλυκιά που είναι η αγανάκτηση! Χωρίς αυτήν θα βαριόμασταν στο καφενείο, ενώ τώρα βγήκαμε και στο δελτίο. Ασε που όσο κρατάει ο πόλεμος, γλιτώνεις κι απ’ την κρεβατομουρμούρα και τα νιάνιαρα.

 Το δικαίωμα να κλείνεις τους δρόμους χωρίς κανείς να μπορεί να κάνει κάτι γι’ αυτό είναι ένα πάγιο αίτημα του νέου ελληνικού πολιτισμού. Ενα ορμέμφυτο ριζωμένο βαθιά στα ευαίσθητα υλικά της ψυχής, όπως ο έρωτας ή ο θάνατος. Αισθάνεσαι πρωταγωνιστής του δημοσίου βίου, τουλάχιστον βουλευτής, σχεδόν υπουργός ή αρχιεπίσκοπος. Κρέμεται από τα χείλη σου το πανελλήνιον αίσθημα. Εδώ άλλοι φτύνουν αίμα για να γίνουν υπουργοί και να μπορούν να παρκάρουν όπου τους καπνίσει.

Τα τελευταία χρόνια, το δικαίωμα στην αγανάκτηση έχει γίνει ιερό. Πολλοί σταδιοδρόμησαν επιτυχώς στον ωραίο αυτό αγώνα και ο Τσίπρας έφτασε να γίνει ως και πρωθυπουργός. Αν βρεις τον τρόπο να συνδυάσεις και τα δύο, και την αγανάκτηση και τους κλεισμένους δρόμους, τότε φτάνεις στο απόγειο της ηδονής. Αν μάλιστα αγανακτώντας και κλείνοντας δρόμους κάνεις όλους τους άλλους να αγανακτούν, τότε δεν είσαι αγρότης. Είσαι απόστολος της ηδονής.

Γι’ αυτό, αγαπητοί μου συμπολίτες, μην απορείτε με όσα συμβαίνουν και όσα θα συμβούν. Κοιτάξτε αυτό το πρόσωπο στο δελτίο και αναλογισθείτε πως αύριο μεθαύριο θα μπει στο καφενείο ακτινοβολώντας δημοσιότητα. «Τότε κλείναμε την Αθήνα στον πόλεμο για το αφορολόγητο», θα διηγείται στα εγγόνια του.

Πάντως, μην ανησυχείτε. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, τρακτέρ δεν πρόκειται να μπουν στην Ηρώδου του Αττικού. Εχουσι γνώσιν οι φύλακες. 

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

.Πιάσαμε πάτο, δεν πάει παρακάτω!

«Μα ποιος νοιάζεται για το Χρηματιστήριο; Έχει κανένας Έλληνας μετοχές για να στεναχωρηθεί με το κραχ των τελευταίων ημερών;»

Είναι ορισμένες από τις φράσεις που ακούμε από κάποιους που θέλουν να μη βλέπουν την πραγματικότητα. Που εθελοτυφλούν και μιλούν κυνικά, όπως έκανε ο Τσίπρας όταν τον ρώτησαν αν θα κλείσουν οι τράπεζες ή αν θα κουρευτούν οι καταθέσεις και είχε πει: «Οι Συριζαίοι δεν έχουν καταθέσεις».

Η βουτιά στο χρηματιστήριο, που ξεκίνησε από την προηγούμενη εβδομάδα, δεν είναι μια απλή σύμπτωση και δεν αφορά μόνο τους επενδυτές που έχουν μετοχές. Κατ' αρχάς το γεγονός ότι έχουν υποστεί τεράστια ζημιά οι ελληνικές τράπεζες μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους, είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν επιστρέφουν καταθέσεις στα γκισέ, ενισχύει τους φόβους για ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας. Και όπως λένε καλά γνωρίζοντες: «Η επόμενη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα γίνει με ξένα κεφάλαια. Θα γίνει με κούρεμα στις καταθέσεις».

Μην απορήσουμε λοιπόν αν δούμε ξανά ουρές στα ΑΤΜ να μαζεύουν ό,τι μπορούν και να τα βάζουν στο στρώμα. Εκεί που πήγαινε κάπως να εξομαλυνθεί η κατάσταση, έρχεται μια νέα καταστροφή που απειλεί το σύνολο της οικονομίας.

Οι επενδυτές φεύγουν από το ΧΑ και οι απώλειες είναι τεράστιες για τρεις λόγους που συνδέονται με μια λεπτή κλωστή με το Μέγαρο Μαξίμου.

Το πρώτο είναι η πολιτική αβεβαιότητα. Οι ανοησίες περί εκλογών ή Οικουμενικής που έριξαν στο τραπέζι διάφοροι «φωστήρες» της συγκυβέρνησης οδηγεί τους επενδυτές σε μαζικό ξεπούλημα. Δεν θέλουν να μείνουν σε μια αγορά που καταρρέει και σε μια χώρα που κάθε τρεις και λίγο στήνει κάλπες. 

Πανικόβλητο το Μαξίμου, βλέποντας το κραχ στο ΧΑ έβγαλε διαρροή ότι ο Τσίπρας είπε ότι είναι αδιανόητο να γίνονται εκλογές κάθε τρεις μήνες. Το κατάλαβε ότι ο Καμμένος και οι ψεκασμένοι του «καίνε» το Χρηματιστήριο όταν αυτό βούτηξε 8%. Αλλά ποιον απειλεί ο Καμμένος; Τους ξένους; Βαράνε τα νταούλια Πανούλη...

Το δεύτερο είναι η οικονομική αβεβαιότητα. Χωρίς συμφωνία με τους δανειστές και με τα μέτωπα να είναι όλα ανοικτά επανέρχονται τα σενάρια της χρεοκοπίας. Και είναι σοβαρές οι ευθύνες της κυβέρνησης. Ακόμη και σήμερα ο Τσακαλώτος προκάλεσε πανικό όταν είπε ότι αν οι διαπραγματεύσεις κρατήσουν πολύ... καήκαμε, με τους δανειστές να στέλνουν μήνυμα λίγο μετά ότι το κουαρτέτο δεν πρόκειται να επιστρέψει αν δεν υπάρξουν νέα μέτρα.

Καήκαμε έτσι κι αλλιώς Ευκλείδη μου, αλλά δεν το έχεις πάρει χαμπάρι, όπως και πολλά άλλα. Με την οικονομία να βρίσκεται στον αέρα τι θέλουν να γίνει στην αγορά; Να πανηγυρίζουν για την περήφανη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ή για την... πολιτική λύση που αναζητά ο Αλέξης στο Παρίσι; Να λείπει Αλέξη μας, καλύτερα να μην διαπραγματεύεσαι γιατί όταν το κάνεις διαλύεται η χώρα.

Το τρίτο είναι βεβαίως το προσφυγικό. Οι ξένοι επενδυτές δεν μπορούν να σκεφτούν ότι θα βρεθούν σε μια χώρα που έχει γεμίσει από χιλιάδες πρόσφυγες. Τι επενδύσεις να κάνουν; Τι εμπιστοσύνη να έχουν σε μια χώρα που δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο;

Κι έτσι φτάνουμε εδώ που είμαστε. Μια κοινωνία σε αναβρασμό, μια οικονομία υπό διάλυση, οι επιχειρηματίες στα κάγκελα και τα συνεταιράκια της συμφοράς να παίζουν παιχνίδια με τις εκλογές.

Αυτή η κυβέρνηση καταστρέφει τη χώρα. Οι ευθύνες είναι βαρύτατες και κάποιος πρέπει να πληρώσει. Προς το παρών ας σωθεί η πατρίδα και μετά θα έρθει ο λογαριασμός.