.Λίγο φως στις πληγές του πλανήτη

Αν η τελετή έναρξης στους Ολυμπιακούς της Αθήνας, του Πεκίνου και του Λονδίνου σκόπευε να αποδείξει κάτι, η εναρκτήρια εκδήλωση στο Ρίο είχε στόχο να δείξει. Στην Ελλάδα θελήσαμε να αποδείξουμε ότι έχουμε βαθιές ρίζες στον χρόνο, ότι η ολυμπιακή ιδέα έχει εδώ το λίκνο της και, επιπλέον, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε με τις νέες τεχνολογίες παραγωγής θεάματος. 

Στο Πεκίνο, θέλησαν επίσης να αποδείξουν ότι έρχονται από πολύ μακριά και ότι ο πολιτισμός τους έχει τις ξεχωριστές αρετές του. Το άγχος των Αγγλων, που επένδυσαν στα παγκοσμίως αναγνωρίσιμα σύμβολά τους (από τον Τζέιμς Μποντ έως τους Μπιτλς) ήταν να αποδείξουν ότι παραμένουν ηγεμονική οικουμενική δύναμη.

Αγχος είχαν και οι Βραζιλιάνοι. Και το επέτεινε ο πολύ μικρότερος προϋπολογισμός και το ότι στην εν κρίσει χώρα τους δρα δυναμικότερα απ’ ό,τι οπουδήποτε αλλού ένα κίνημα κατά της σπατάλης με την πρόφαση των Αγώνων. 

Ο δικός τους σκοπός, λοιπόν, ήταν να δείξουν κατ’ αρχάς πώς συγκροτήθηκαν ως πολυφυλετικό έθνος με πληθυσμιακές ροές από την Ευρώπη (οι κατακτητές), την Αφρική (οι σκλάβοι στα δεσμά τους) και την Ασία (οι μετανάστες). Και κατόπιν να δείξουν στο όντως οικουμενικό κοινό των δισεκατομμυρίων ότι τα πράγματα στον πλανήτη Γη δεν είναι ακριβώς προς εορτασμό. 

Οτι κάτι πρέπει ν’ αλλάξει, και γρήγορα, αν θέλουμε να μείνει απλώς σενάριο η εξαφάνιση νησιών και παράκτιων μεγαλουπόλεων από την άνοδο της στάθμης των ωκεάνιων υδάτων.

Ηθελαν, δηλαδή, να δείξουν πως είναι υπόθεση της απτής καθημερινότητας και όχι μιας κινδυνολογούσας παραεπιστημονικής φαντασίας το φαινόμενο του θερμοκηπίου· ένα φαινόμενο ανθρωπογενές, απόρροια της άπληστης κατάχρησης του πλούτου της Γης, που δεν είναι ανεξάντλητος. 

Οσα αισθητικά ψεγάδια κι αν αναζητήσουμε με κάποιον ελαφρό σνομπισμό, το μήνυμα, «αφελές» πλην καίριο (περίπου ίδιο με την προ ημερών προειδοποίηση του Στίβεν Χόκινγκ), εκπέμφθηκε. Και αναμένει παραλήπτες και ερμηνευτές. Εκπέμφθηκε δε μέσα και από την κατάδειξη της αρρώστιας που έχει πλήξει ένα από τα λιγοστά πνευμόνια του πλανήτη: του δάσους του Αμαζονίου.

Η επιμονή στο δάσος αυτό δεν συνιστά τοπικισμό, όπως θα βιαζόταν να αποφανθεί ναρκισσευόμενη η αυστηρότητά μας. Δεν μάθαμε να μηρυκάζουμε το κλισέ για ένα άλλο φαινόμενο, της πεταλούδας, που όταν φτερουγίζει στη Νέα Υόρκη, επηρεάζει το χρηματιστήριο του Τόκιο;

 Μπορούμε λοιπόν να κατανοήσουμε πως η προϊούσα καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου ίσως δεν είναι εντελώς άσχετη με το ότι χρειαζόμαστε πια κλιματισμό και στα πιο δροσερά νησιά μας, αφού κάθε νέα χρονιά του 21ου αιώνα προστίθεται στις αφύσικα θερμότερες της τελευταίας εκατονταετίας.

Τον ίδιο σκοπό, της κατάδειξης μιας άλλης πλανητικής πληγής, του αναγκαστικού εκπατρισμού, έχει η συμβολική συμμετοχή στους Αγώνες μιας ομάδας προσφύγων. Η κίνηση αυτή δεν εξαγιάζει τη ΔΟΕ και δεν λύνει το πρόβλημα. Αλλά κανένα πρόβλημα δεν λύνεται εάν δεν το δούμε κατάματα – την ώρα μάλιστα της γιορτής. 

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ