Κάποιες στιγμές, μια φευγαλέα κουβέντα ενός ξένου
παρατηρητή μπορεί να ρίξει νέο φως πάνω σε δικό μας πρόβλημα, κάτι που δεν
βλέπαμε τόσο καθαρά επειδή είμαστε πολύ κοντά του. Ετσι με χτύπησε μία φράση
προς το τέλος μιας βιβλιοκριτικής στους New York Times προχθές. «Οπως ο κ. Ελ
Εριάν αποσαφηνίζει, η δυσλειτουργική διακυβέρνηση φταίει σε μεγάλο βαθμό για τη
μη ικανοποιητική οικονομική μας απόδοση.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι, ασφαλώς, ένας
βάλτος, αλλά η ολοένα μεγαλύτερη πόλωση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στις
Ηνωμένες Πολιτείες έχει οδηγήσει και το Κογκρέσο σε αδιέξοδο», έγραψε ο Στίβεν
Ράτνερ, πρώην σύμβουλος του υπ. Οικονομικών στην πρώτη θητεία του Μπαράκ Ομπάμα.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι, ασφαλώς, ένας βάλτος». Ο κ. Ράτνερ ήταν επικεφαλής της ομάδας που διαχειρίστηκε τη διάσωση της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Στην κριτική του αυτή αναφέρεται σε πρόσφατα βιβλία του οικονομικού συμβούλου Μοχάμεντ ελ Εριάν (Mohamed A. El-Erian) και του πρώην τραπεζίτη Σατιατζίτ Ντας (Satyajit Das), οι οποίοι ασχολούνται με την παγκόσμια και αμερικανική οικονομία.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι, ασφαλώς, ένας βάλτος». Ο κ. Ράτνερ ήταν επικεφαλής της ομάδας που διαχειρίστηκε τη διάσωση της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Στην κριτική του αυτή αναφέρεται σε πρόσφατα βιβλία του οικονομικού συμβούλου Μοχάμεντ ελ Εριάν (Mohamed A. El-Erian) και του πρώην τραπεζίτη Σατιατζίτ Ντας (Satyajit Das), οι οποίοι ασχολούνται με την παγκόσμια και αμερικανική οικονομία.
Στην αναφορά τους στην Ευρώπη, ο Ράτνερ την εμφανίζει ως ακραίο
παράδειγμα δυσλειτουργίας, ως χαμένη υπόθεση σχεδόν. Στην Ελλάδα, συνηθίσαμε
στην ιδέα ότι είμαστε ο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης· ενδιαφέρον έχει να
συνειδητοποιούμε ότι άλλοι βλέπουν πιο πέρα από την Ελλάδα και διαπιστώνουν την
αδυναμία του συνόλου των Ευρωπαίων να λύσουν τα προβλήματά τους. Η Ελλάδα,
δηλαδή, είναι ο αδύναμος κρίκος μιας αδύναμης αλυσίδας.
Αξίζει να θυμηθούμε, επίσης, σχόλιο του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκέιτνερ, στο βιβλίο του «Stress Test» το 2014. «Στην Αμερική ο πόλεμος μεταξύ τόνωσης της οικονομίας και λιτότητας μαινόταν απ’ όταν ανέλαβε ο πρόεδρος Ομπάμα, αλλά το χάος στην Ευρώπη με ξάφνιασε.
Αξίζει να θυμηθούμε, επίσης, σχόλιο του πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκέιτνερ, στο βιβλίο του «Stress Test» το 2014. «Στην Αμερική ο πόλεμος μεταξύ τόνωσης της οικονομίας και λιτότητας μαινόταν απ’ όταν ανέλαβε ο πρόεδρος Ομπάμα, αλλά το χάος στην Ευρώπη με ξάφνιασε.
Δεν μπορούσα να πιστέψω
ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πυρπολούσαν τους εαυτούς τους και θα
διακινδύνευαν άλλον ένα παγκόσμιο όλεθρο την ώρα που εμείς μόλις είχαμε σβήσει
τις φλόγες της αρχικής κρίσης», έγραψε, σχολιάζοντας τη συνάντηση του G7 στον
Καναδά τον Φεβρουάριο του 2010. Το θέμα συζήτησης τότε ήταν η Ελλάδα και η
πολιτική που έπρεπε να εφαρμοστεί για τη διάσωσή της. Η Ελλάδα δεν γλίτωσε τη
λιτότητα – αλλά η αμερικανική παρέμβαση, όπως μάθαμε αργότερα, ήταν
αποφασιστική: η Ελλάδα παραμένει μέλος της Ευρωζώνης.
Η Ελλάδα έχει σοβαρά προβλήματα να λύσει προκειμένου να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της οικονομίας της. Οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονται, όμως, από το γεγονός ότι η Ε.Ε. βρίσκεται μετέωρη μεταξύ περαιτέρω ένωσης και διάλυσης.
Η Ελλάδα έχει σοβαρά προβλήματα να λύσει προκειμένου να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της οικονομίας της. Οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονται, όμως, από το γεγονός ότι η Ε.Ε. βρίσκεται μετέωρη μεταξύ περαιτέρω ένωσης και διάλυσης.
Η
οικονομική κρίση, η εισροή προσφύγων και μεταναστών και ο αυξημένος κίνδυνος
τρομοκρατίας προκαλούν την άνοδο ξενοφοβικών δυνάμεων σε πολλές χώρες και
διχόνοια μεταξύ τους. Ενώ μόνο συλλογική δράση μπορεί να αντιμετωπίσει αυτά τα
προβλήματα, κάθε κίνηση προς ισχυρότερη ένωση ενισχύει εθνικιστικές δυνάμεις
και, συνεπώς, τον διχασμό μεταξύ χωρών.
Ετσι, η Ευρώπη πατάει σε δύο βάρκες:
δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις, επιλέγοντας την ασάφεια και τον δισταγμό με
γνώμονα τους ψηφοφόρους κάθε χώρας και όχι το συλλογικό καλό. Εξαρτημένη από
τους εταίρους της, η Ελλάδα δεν μπορεί να βγάλει την Ευρώπη από τον βάλτο. Μέσα
στην αέναη ταραχή της, όμως, καλείται να σώσει τον εαυτό της.
